Uprkos činjenici da je Zavod za udžbenike i nastavna sredstva državni izdavač, postavlja se pitanje još koliko dugo će ostati na tržištu zbog jakih inostranih konkurenata. Bez pomoći i svesti države, ova izdavačka kuća nikako ne može da izađe iz krize u koju je zapala.
„Veoma je važno, i to moramo da naglasimo – nijedna istinski nezavisna i ozbiljna država u svetu ne bi smela dopustiti da objavljivanje udžbenika od ključnog značaja za obrazovanje i vaspitanje, kao i za očuvanje i negovanje nacionalne svesti (poput srpskog, istorije, geografije, likovnog, muzičkog) prepusti bilo kojoj stranoj državi. To ne čine ni države iz kojih su strani izdavači došli u našu zemlju“, navodi se u saopštenju koje je izdala Srpska akademija nauka i umetnosti – SANU povodom neprilike u kojoj se nalazi Zavod za udžbenike.
Kako se dalje navodi u sopštenju, nakon usvajanja Zakona o udžbenicima 2009. godine, Zavod je prestao da bude jedini izdavač za udžbenike. Razlog za to jeste uverenje da će buduća konkurencija podići kvalitet udžbenika. Takođe, država se nadala da će imati veće prihode zbog poreza od inostranih i privatnih izdavača. Međutim, ništa od toga nije se realizovalo.
Kod privatnih izdavača udžbenika ne postoji nikakva provera kvaliteta sadržaja, kao ni provera u oblasti tiraža i prodaje. Jedini od izdavača koji ima obavezu da štampa niskotiražna izdanja i raspisuje tendere jeste Zavod za udžbenike. Jasno je da izdavači udžbenika ne raspolažu istim pravima na slobodnom tržištu. Ova situacija u kojoj se našao Zavod za udžbenike prouzrokovala je to da se ova izdavačka kuća nađe u velikoj krizi.
Dodatna otežavajuća okolnost je ta što nacionalni Zavod nema status „nacionalnog kompleta“. Ukoliko bi se to promenilo, Zavod bi bio jedini izdavač sa pravom da izdaje udžbenike predmeta koji imaju za cilj očuvanje i negovanje nacionalne svesti kao što su srpski jezik i književnost, istorija, geografija, itd.
Besmisleno je pominjati značaj Zavoda za udžbenike, izdavača koji je doprineo nacionalnoj kulturi objavljivanjem oko 400 miliona primeraka udžbenika, monografija, primeraka, sabranih i izabranih dela, među kojima su i najznačajnija dela naših velikana Stojana Novakovića, Nikole Tesle, Jovana Cvijića, Mihajla Pupina, Bogdana i Pavla Popovića i drugih.
Skoro svake godine se đaci osnovnih i srednjih škola, kao i njihovi roditelji susreću sa promenom udžbenika, što ih dodatno izlaže troškovima. Umesto srpskog Zavoda za udžbenike, učenici već duži niz godina koriste udžbenike nemačkih i hrvatskih izdavača, kao što su Klett, Freska, Novi Logos i BIGZ školstvo.
Piše: Anđela Radovanović
Izvori: FB – Srpska akademija nauka i umetnosti – SANU ; Danas.rs
Foto: Twitter – Zavod za udžbenike
Leave a Reply