„U politici, ako hoćeš da se nešto kaže, traži od muškarca. Ako hoćeš da se nešto napravi, traži to od žena.” – Margaret Tačer
Žene su pravo glasa u Srbiji stekle tek završetkom Drugog svetskog rata 1945. godine, nakon višedecenijske političke borbe sa ondašnjim vlastima.
Borba žena za jednaka politička prava u Evropi traje od početka Novog veka. Prva zemlja koja je dozvolila ženama da glasaju bila je Finska – to je učinila 1906. godine. Nakon nje su i u ostalim skadinavskim zemljama usledile promene, a već nakon Prvog svetskog rata nastao je talas emancipacije žena u politički svet na širokom planu.
U tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji, u Ustavu nije bilo eksplicitno navedeno da žene nemaju pravo glasa, već je to ostavljeno izbornim zakonima, koji iz izbora u izbore to i dalje nisu dopuštali.
Između svetskih ratova je osnovana Ženska stranka, koja se zalagala za prava žena. Ona se, nakon Šestojanuarske diktature i zabrane rada svih političkih stranaka, pretvorila u Ženski pokret, i u periodu do početka Drugog svetskog rata blisko je sarađivala sa Komunističkom partijom Jugoslavije, koja je takođe bila u ilegali.
Žene su bile veliki deo Narodnooslobodilačke borbe, čineći po nekim procenama skoro trećinu žrtava. Pored toga, imale su veliku ulogu u političkoj i logističkoj sferi rata.
Nakon završetka Drugog svetskog rata, donet je Zakon o biračkim spiskovima kojim su žene stekle pravo na glasanje na izborima te godine. Godinu dana kasnije, Ustavom Federativne Narodne Republike Jugoslavije, žene su izjednačene sa muškarcima u svim oblastima državnog, privrednog i društveno-političkog života.
Do skoro je u Vladi Srbije bilo 10 ministarki i 13 ministara, a u Narodnoj skupštini je sedelo 97 poslanica i 153 poslanika. Iako brojke pokazuju da se nalazimo na 29. mestu u svetu po broju žena u parlamentu, politički položaj žena u Srbiji nije značajno bolji nego ranije. Ne možemo očekivati drastično poboljšanje položaja bez sistemskih promena i poboljšanja u svim aspektima društveno-političkog života.
Piše: Luka Đoković
Izvori:
Foto: unsplash
Leave a Reply