Svetski dan prevremeno rođene dece obeležava se 17. novembra. U skladu sa preporukama UNICEF-a, novembar je posvećen skretanju pažnje društva na potrebe prevremeno rođene dece i probleme njihovih roditelja.
O prevremenom rađanju dece
Trudnoća traje 9 meseci, prosečno 40 nedelja ili 280 dana. Prevremeno rođene bebe rađaju se pre 37. nedelje. Prevremeno rađanje predstavlja jedan od najvećih izazova u savremenoj medicini, te donosi rizik od bebine smrti, ali i brojnih komplikacija u dečijem razvoju.
Svake godine u svetu prevremeno se rodi 15 miliona beba, što daje podatak da je svako deseto dete rođeno pre termina. Prevremeno rađanje godišnje uzrokuje smrt čak milion novorođene dece u svetu. Sa dugoročnim zdravstvenim teškoćama suočava se između 30% i 60% novorođenčadi, u zavisnosti od nedelje rođenja.
Podaci u Srbiji
Prošlogodišnji podaci pokazuju da se u Srbiji prevremeno rodi više od 4000 dece, odnosno 11 novorođenčadi svakog dana. Institut za neonatologiju godišnje zbrinjava između 20% i 25% prevremeno rođene dece na teritoriji Srbije.
Koji su uzroci prevremenog rađanja?
Tačan uzrok prevremenog porođaja nije poznat, ali postoje izvesni rizici. Stručnjaci smatraju da do polovine prevremenih porođaja dolazi zbog infekcije ili hroničnih bolesti majke poput dijabetesa ili visokog krvnog pritiska. Kao faktori rizika često se navode pušenje cigareta, konzumiranje alkohola, stres, dijete ili starost preko 35 godina.
Kako se neguju prevremeno rođena deca?
Mnogi organi prevremeno rođenih beba nedovoljno su razvijeni, a najčešći su problemi sa disanjem i žutica. Po rođenju se smeštaju u inkubator i priključuju na aparat za kiseonik uz stalni nadzor medicinskog osoblja. Bebe sa malom telesnom masom i nerazvijenim unutrašnjim organima zbrinjavaju se na Institutu za neonatologiju.
Koje su posledice prevremenog rađanja?
Većina prevremeno rođene dece nema trajne posledice. Međutim, što je rođenje ranije, veće su šanse za razvoj smetnji. Nedelja rođenja i telesna masa smatraju se ključnim faktorima. Moguće posledice su neurološke smetnje poput zaostajanja u psihomotornom razvoju, poremećaja motorike, poremećaja pažnje i hroničnih bolesti pluća. Bebe rođene pre 28. nedelje nalaze se u visokom riziku od zaostajanja u mentalnom i socijalnom razvoju.
Kako edukovati društvo o izazovima prevremenog rađanja?
Prevremeno rođene bebe odvajaju se od roditelja zbog lečenja i nadzora na intenzivnoj nezi. Roditelji se suočavaju sa strahom, brigom i nedostatkom informacija, stručnjaci sa profesionalnim izazovima, a zdravstveni sistem sa visokim troškovima.
Rezultati ankete koju je sprovelo Udruženje roditelja „Mali Div” prošle godine pokazuju da programi razvojne nege i psihološka podrška nisu dostupni većini roditelja. Samim tim neophodan je razvoj svesti o potrebama prevremeno rođene dece. To je moguće zahvaljujući brojnim kampanjama udruženja roditelja, profesionalnih organizacija i pojedinaca.
Piše: Viktorija Gorgioski
Foto: pexels
Leave a Reply