Černobilj: Da li je život moguć u zoni radijacije?

U senci jedne od najvećih tragedija 20. veka – Černobiljske katastrofe, određene vrste životinja su razvile i pokazale izuzetnu otpornost na rak.

Černobiljska katastrofa

26. Aprila 1986. godine, ukrajinski gradić – Pripjat (tada deo SSSR-a) zadesila je jedna od najvećih tragedija u istoriji čovečanstva kada je četvrti reaktor Nuklearne elektrane ,,Lenjin“ eksplodirao i tako započeo seriju eksplozija i požar. Ovim incidentom je došlo do ispuštanja visoke količine radijacije u atmosferu koja je imala uticaj na stotine hiljada ljudi i okruženje.

Međutim, prošlo je skoro četiri decenije, a u ovoj oblasti se dešava nešto čudno. Černobiljska zona isključenja (CEZ), oko 2600  km² oko nuklearne elektrane, polako postaje jedan od najvećih svetskih naučnih eksperimenata za istraživanje dugoročnih efekata jonizujućeg zračenja. Ljudi su napustili ovo područje, ali životinje su se zadržale do danas.

Černobiljska zona isključenja (CEZ)

CEZ je ubrzo postala prostor za naučne eksperimente, jer stručnjaci koriste visoko ozračenu zonu kao priliku da istraže i razumeju biologiju životinja u tim ekstremnim uslovima.

Biolozi sa Univerziteta Prinston proučavali su vukove u CEZ-u deceniju i dobili otkriće da oni napreduju u poređenju sa susednim čoporima, verovatno zbog smanjenog kontakta sa čovekom i genetskom mutacijom koja štiti od kancera.

Biolozi rade sa drugim onkolozima kako bi proverili da li ove mutacije mogu imati terapeutsku primenu na ljude.

Mutacije kod životinja

Decenijama nakon nesreće, čitav niz divljih životinja nastanjuje oblast oko Pripjata, uključujući medvede, vukove, pse, risove, razne vrste ptica, glodara, insekata, vodozemaca, gmizavaca i riba.

Trenutno, biolozi sa Univerziteta Prinston Kara Lav i Šejn Kembel-Stenton istražuju čudnu karakteristiku sisara za CEZ – njegovu neočekivanu uspešnu populaciju vukova. Rezultati decenijske studije predstavljeni su na godišnjem sastanku Društva za integrativnu i komparativnu biologiju u januaru. Analiza vukova u ovoj oblasti posebno je zanimljiva jer se oni nalaze na vrhu lanca ishrane.

Mišljenja stručnjaka

2014. godine, vukovima su stavljene ogrlice sa GPS-om i dozimetrima radijacije. Uzorcima krvi, vremenom je otkriveno da su vukovi bili izloženi radijaciji šest puta većoj od zakonske granice za ljude.

Teorija koju su napravili je da vukovi doživljavaju neku vrstu brze prirodne selekcije, koja je verovatno uzrokovana jednako brzom promenom u njihovoj okolini. Neki vukovi unutar zone isključenja sadrže gene koji ih čine otpornijim na rak od drugih vukova.

,,Dakle, generalno, otkrili smo da se najbrže evoluirajuće regije unutar Černobilja nalaze u i oko gena za koje znamo da imaju određenu ulogu u imunološkom odgovoru na rak ili antitumorskog imunološkog odgovora kod sisara” kaže Kembel-Stenton.

Dok podaci pokazuju jasan genetski uzrok otpornosti vukova Černobilja na kancer, ovi vukovi su takođe oslobođeni drugih bioloških pritisaka – ljudi. Tim trenutno radi sa onkolozima kako bi videli kako ovi rezultati mogu da utiču na zdravlje ljudi.

Piše: Jovan Manojlović

Izvor: Popular Mechanics | National Geographic

Foto: pexels

NAUKA

Leave a Reply

Your email address will not be published.