Pravila
studija se regulišu Zakonom o visokom obrazovanju (ZoVO) i opštim aktom visokoškolske
ustanove (univerzitet, fakultet i dr.). Prvi ZoVO je donet 30. avgusta 2005.
godine i smatra se reformskim zakonom koji je trebalo da dovede do usaglašavanja
visokog obrazovanja Republike Srbije sa evropskim normama i standardima
Bolonjskog procesa. Ovaj zakon je pretrpeo niz izmena dok je 2017. donet novi
Zakon o visokom obrazovanju koji je trenutno na snazi.
OPŠTE INFORMACIJE
Pravo na visoko obrazovanje imaju sva lica sa prethodno stečenim srednjim obrazovanjem. Visoko obrazovanje se ostvaruje kroz akademske i strukovne studije. Akademske studije osposobljavaju studente za razvoj i primenu naučnih, stručnih i umetničkih dostignuća, a strukovne imaju za cilj osposobljavanje studenata za praktičnu primenu znanja i veština u okviru radnih procesa. Studije prvog stepena su osnovne akademske i strukovne studije i specijalističke strukovne studije. U studije drugog stepena spadaju: master akademske i strukovne studije kao i specijalističke akademske studije, a studije trećeg stepena su doktorske akademske studije. Školska godina je uglavnom podeljena na dva semestra, počinje 1. oktobra i traje 12 kalendarskih meseci. Ukupan broj časova aktivne nastave u toku školske godine iznosi najmanje 600 časova. Nastava iz jednog predmeta traje od jednog do dva semestra ili od jednog do tri semestra.
UPIS NA STUDIJE
Upis na visokoškolsku ustanovu se vrši na osnovu konkursa, koji ustanova raspisuje najmanje 5 meseci pre početka školske godine. Rangiranje kandidata se sprovodi na osnovu opšteg uspeha ostvarenog tokom srednjoškolskog obrazovanja i rezultata prijemnog ispita. Kandidat sa položenom opštom maturom može se upisati i bez polaganja prijemnog ispita, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove. Kandidat koji nastavlja studije, ili vrši prelazak sa druge ustanove, može se upisati u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove. Strani državljani se mogu upisati na studijske programe pod istim uslovima kao i domaći državljani. Pritom, strani državljanin uz ostalu dokumentaciju, podnosi i nostrifikovanu diplomu jednaku diplomi četvorogodišnje srednje škole, dokaz o zdravstvenom osiguranju za školsku godinu koju upisuje i uverenje ovlašćene komisije o vladanju srpskim jezikom.
ESPB I TRAJANJE STUDIJA
Svaki predmet u okviru studijskog programa nosi odgovarajući broj ESPB bodova (bodovi Evropskog sistema prenosa bodova), čijim se zbirom označava ukupan obim studija. Zbir od 60 ESPB bodova odgovara prosečnom angažovanju studenta u toku jedne školske godine, ali u toku godine student može slušati ispite u vrednosti do 90 ESPB bodova. Pod angažovanjem studenta podrazumevaju se aktivnosti u vezi sa nastavom (predavanja, vežbe, praktična nastava, seminarski radovi) samostalnim učenjem, kolokvijumima, ispitom i izradom završnog rada. Osnovne akademske studije imaju obim od 180 od 240 ESPB bodova. Master akademske studije imaju obim od 60 do 120 ESPB bodova u zavisnosti od prethodno završenih studija, tako da na kraju master studija student ima student ima položenih 300 ESPB bodova, na osnovnim i master studijama zajedno. Doktorske studije imaju najmanje 180 ESPB bodova, ukoliko je tokom prethodnog obrazovanja ostvareno najmanje 300 EPSB bodova. Izuzetak su programi iz medicinskih nauka, kod kojih se mogu integrisati osnove i master studije tako da ukupan obim ne prelazi 360 ESPB bodova.
STATUS STUDENTA
Status studenta stiče se upisom na akreditovane studijske programe koje organizuje visokoškolska ustanova. Student može biti u statusu koji podrazumeva finansiranje studija iz budžeta Republike Srbije (budžetski) ili statusu studenta koji se sam finansira (samofinansirajući). Početkom školske godine, student se opredeljuje za predmete, koje će pohađati u toku te školske godine. Student koji u tekućoj godini ostvari 48 ESPB bodova, ima pravo da se u narednoj školskoj godini finansira iz budžeta ako se rangira u okviru ukupnog broja budžetskih studenata odobrenih od strane Vlade Republike Srbije. Rangiranje studenata obuhvata studente upisane iste školske godine na isti studijski program, gde se u obzir uzimaju broj ostvarenih ESPB bodova i prosek tokom školske godine, detaljno rangiranje je utvrđeno opštom aktom visokoškolske ustanove. Student koji ne ostvari pravo da se finansira iz budžeta u narednoj školskoj godini nastavlja studije u statusu studenta koji se sam finansira. Status studenta prestaje:
– ispisivanjem sa studija,
– neupisivanjem školske godine,
– nezavršavanjem studija u dvostruko dužem roku nego što je predviđeno (rok za završetak studija se može produžiti na molbu u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove, na Univerzitetu u Beogradu maksimalni rok za završetak studija je trostruki broj godina predviđenih za završetak studija) , u obzir uzimaju broj ostvarenih ESPB bodova i prosek tokom školske godine, detaljno rangiranje je utvrđeno opštom aktom visokoškolske ustanove.
ISPITI I OCENJIVANJE
Student polaže ispit neposredno po okončanju nastave iz tog predmeta, a najkasnije do početka nastave tog predmeta u narednoj školskoj godini, na jednom od jezika na kojima se nastava izvodila. Polaganje može biti usmeno, pismeno i praktično. Ispitnih rokova ima 6, a vreme održavanja istih utvrđuje visokoškolska ustanova. Izuzetno, za predmete u polju umetnosti može da se utvrdi jedan ispitni rok u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove. Poslednji ispitni rok za školsku godinu završava se najkasnije do 1. oktobra. Ispunjavanjem predispitnih obaveza i polaganjem ispita student može ostvariti najviše 100 poena. Predispitne obaveze učestvuju u ukupnom zbiru sa najmanje 30, a najviše 70 poena. Uspeh studenta na ispitu se izražava ocenom od 5 (nije položio) do 10, ili na neki drugi, nenumerički, način u skladu sa navedenim odnosom. Posle tri neuspela polaganja istog ispita student može tražiti da polaže ispit pred komisijom. Student ima pravo da podnese prigovor na dobijenu ocenu u roku od 36 časova od dobijanja ocene, ukoliko smatra da ispit nije sproveden u skladu sa zakonom i statutom. Nadležni organ razmatra prigovor i donosi odgovarajuću odluku u roku od 24 časa. Ukoliko se prigovor studenta usvoji, student polaže ispit pred komisijom tri dana od prijema odluke.
Student koji nije zadovoljan prelaznom ocenom na ispitu ima pravo da podnese zahtev za ponovno polaganje ispita do kraja školske godine u kojoj je ispit položen.
PRAVA I OBAVEZE STUDENATA
Student ima pravo na:
-upis, kvalitetno školovanje i objektivno ocenjivanje;
-blagovremeno i tačno informisanje o svim pitanjima koja se odnose na studije;
-aktivno učestvovanje u donošenju odluka, u skladu sa zakonom;
-samoorganizovanje i izražavanje sopstvenog mišljenja;
– povlastice koje proizilaze iz statusa studenta;
-podjednako kvalitetne uslove studija za sve studente;
– obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, u skladu sa zakonom;
-različitost i zaštitu od diskriminacije;
-pravo da bira i bude biran na izborima za Studentski parlament i druge organe visokoškolske ustanove.
Student je dužan da:
-ispunjava nastavne i predispitne obaveze;
-poštuje opšte akte ustanove;
-poštuje prava drugih studenata i zaposlenih u visokoškolskoj ustanovi;
-učestvuje u donošenju odluka, u skladu sa zakonom.
U slučaju narušavanja prava, student može podneti žalbu u skladu sa statutom visokoškolske ustanove.